Xóa bỏ chính quyền cấp Quận/Huyện nhưng không nên xóa tên, địa giới Quận/Huyện.

Xóa bỏ chính quyền cấp quận, nhưng không nên xóa tên và địa giới!

Đây là một bài tham luận, mặc dù có tính thời sự nhưng là một bài phân tích, phản biện khoa học, trong đó liên quan đến nguyên lý quản trị, tư duy trừu tượng và cả những vấn đề liên quan đến tổ chức hệ thống CNTT. Bài tham luận mang đậm hàm lượng khoa học, xin giới thiệu cùng bạn đọc!

Lời mở đầu

Trong bối cảnh đẩy mạnh cải cách hành chính và tinh gọn bộ máy nhà nước, chủ trương xóa bỏ chính quyền cấp quận/huyện, sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã tại Việt Nam đang được triển khai mạnh mẽ. Một trong những điểm cốt lõi của công cuộc “sắp xếp lại giang sơn” này là việc tái cấu trúc bộ máy hành chính theo hướng giảm từ ba cấp xuống còn hai cấp chính quyền rõ rệt: cấp Tỉnh/Thành phố và cấp Xã/Phường.

Điều này đồng nghĩa với việc xóa bỏ chính quyền cấp Quận/Huyện và sáp nhập một số xã/phường cũ để hình thành các đơn vị hành chính cơ sở mới. Mục tiêu chung của chính sách này là nhằm tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu quả quản lý, giảm gánh nặng ngân sách và tối ưu hóa nguồn lực.

Tuy nhiên, một khía cạnh quan trọng và thường gây nhiều tranh luận trong quá trình này là việc xóa bỏ hoàn toàn tên gọi và địa giới hành chính của các đơn vị Quận/Huyện, Phường/Xã cũ sau khi sáp nhập.

Bài tham luận này sẽ phân tích một cách khoa học và đa chiều những hệ lụy tiềm tàng của việc xóa bỏ triệt để các địa danh quen thuộc, từ đó đề xuất một hướng đi khác: thực hiện việc xóa bỏ chính quyền cấp Quận/Huyện và sáp nhập các xã/phường về mặt tổ chức bộ máy, nhưng vẫn duy trì tên gọi và địa giới Quận/Huyện cũ như những thực thể nhận diện mang tính lịch sử, văn hóa và xã hội, không bị xóa sổ hoàn toàn trên bản đồ tinh thần của cộng đồng.

Phân tích các góc độ khoa học về những hệ lụy của việc xóa bỏ tên và địa giới hành chính

Việc thay đổi bản đồ hành chính không chỉ đơn thuần là sắp xếp lại các con số và ranh giới trên giấy tờ, mà còn tác động sâu sắc đến nhiều mặt của đời sống xã hội, từ nguyên lý quản trị cơ bản đến tư duy nhận thức của con người và vận hành của hệ thống kinh tế – xã hội.

1. Nguyên lý của quản trị: Thách thức về “tầm kiểm soát” và khả năng hình dung đối tượng quản trị

Theo các nguyên lý cơ bản của quản trị học, khả năng quản lý hiệu quả của một cá nhân hay tổ chức bị giới hạn bởi số lượng “phần tử” mà họ phải kiểm soát và mức độ phức tạp của các mối quan hệ giữa chúng. Khi xóa bỏ chính quyền cấp quận/huyện hình thành mô hình hành chính chỉ còn hai cấp (Tỉnh/Thành phố và Xã/Phường), các đơn vị hành chính cấp phường/xã mới được hình thành từ việc sáp nhập nhiều đơn vị cũ sẽ có quy mô địa lý và dân số tăng lên đáng kể. Điều này đồng nghĩa với việc số lượng đối tượng quản trị (người dân, hộ gia đình, doanh nghiệp, vấn đề xã hội) trong mỗi đơn vị cơ sở tăng lên một cách đột biến.

Về mặt nhận thức của nhà quản trị, họ sẽ phải đối mặt với một gánh nặng nhận thức (cognitive load) lớn hơn rất nhiều. Khả năng hình dung chi tiết về đặc điểm kinh tế – xã hội, văn hóa, và các vấn đề cụ thể của từng khu vực nhỏ trong đơn vị hành chính mới trở nên cực kỳ khó khăn. Ví dụ, một phường mới có thể bao gồm những khu vực đô thị sầm uất với mật độ dân cư cao, hệ thống hạ tầng phức tạp, xen lẫn những vùng nông thôn truyền thống với đặc thù sản xuất và văn hóa riêng biệt, hoặc cả những khu vực dân cư tự phát, khu công nghiệp. Mỗi phân mảnh trong đơn vị mới này đều có những nhu cầu, vấn đề và đặc trưng riêng. Nếu không có một hệ thống quản lý thông tin đủ mạnh và bộ máy phân cấp đủ sâu trong nội bộ phường/xã, khả năng ra quyết định chính xác, phù hợp với từng đặc thù địa phương sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng.

Sự gia tăng về quy mô đối tượng quản trị cũng làm giảm đáng kể khả năng tương tác trực tiếp giữa chính quyền và người dân. Việc tiếp cận, lắng nghe ý kiến, và giải quyết vấn đề cụ thể cho từng người dân hoặc từng nhóm dân cư trong một địa bàn rộng lớn trở nên khó khăn hơn nhiều. Điều này dẫn đến nguy cơ vượt quá tầm kiểm soát (span of control) tối ưu của bộ máy chính quyền hiện có ở cấp cơ sở, gây ra tình trạng quá tải, giảm chất lượng dịch vụ công và làm suy yếu mối liên hệ giữa chính quyền với người dân. Mặc dù có giả định về hệ thống thông tin mạnh mẽ hỗ trợ, nhưng việc “hình dung” và “cảm nhận” được địa bàn quản lý vẫn là một thách thức lớn đối với con người khi các “đối tượng quản trị” trở nên quá rộng lớn và đa dạng.

2. Ảnh hưởng đến tư duy trừu tượng của con người trong xã hội

Đây là một trong những khía cạnh ít được quan tâm nhưng lại mang tính cốt lõi và hệ quả lâu dài nhất. Tên gọi và địa giới hành chính không chỉ là những ký hiệu trên bản đồ hay trên giấy tờ. Chúng là những “điểm neo” quan trọng giúp con người xây dựng một bản đồ tinh thần (cognitive map) về không gian sống của mình. Bản đồ này là một cấu trúc trừu tượng trong tâm trí, giúp chúng ta định vị, sắp xếp thông tin không gian, và tương tác với môi trường xung quanh. Khi những địa danh quen thuộc, những ranh giới đã ăn sâu vào tiềm thức bị xóa bỏ hoặc thay đổi hoàn toàn, bản đồ tinh thần này bị phá vỡ, gây ra sự mơ hồ và đứt gãy trong nhận thức.

Hơn thế nữa, tên gọi và địa giới hành chính còn là điểm tựa của bản sắc địa phương và ý thức về “nơi chốn” (sense of place). Chúng gắn liền với lịch sử hình thành và phát triển của vùng đất, với các di tích, văn hóa, truyền thống, lễ hội, và hàng ngàn kỷ niệm cá nhân cũng như tập thể của cộng đồng. Ví dụ, khi nhắc đến “Quận Hoàn Kiếm”, người Hà Nội ngay lập tức hình dung về trung tâm lịch sử, văn hóa với Hồ Gươm, Phố Cổ. Nếu tên gọi này biến mất, cảm giác thuộc về và sự gắn kết với mảnh đất đó sẽ bị suy yếu.

Việc xóa bỏ tên gọi và địa giới cũ không chỉ ảnh hưởng đến khả năng định vị, giao tiếp hàng ngày mà còn tác động nghiêm trọng đến khả năng liên tưởng và truy xuất thông tin trong tư duy trừu tượng. Tên gọi cũ thường là từ khóa để truy cập vào một kho tàng thông tin về lịch sử, nhân vật, đặc điểm kinh tế – xã hội đã ăn sâu vào tiềm thức cộng đồng. Khi từ khóa đó biến mất, những liên tưởng này có thể bị đứt gãy, gây khó khăn cho việc truyền tải và hiểu biết về quá khứ.

Đặc biệt nghiêm trọng là tác động đến thế hệ trẻ và tương lai. Khi địa danh cũ bị xóa sổ, nó tạo ra một “khoảng trống” lớn trong dòng chảy lịch sử và nhận thức liên tục của các thế hệ mai sau. Học sinh, sinh viên và những người muốn tìm hiểu về lịch sử, văn hóa của địa phương mình sẽ gặp khó khăn khi các tài liệu lịch sử, sách báo cũ sử dụng tên gọi không còn tồn tại trên bản đồ hành chính hiện tại. Sự đứt gãy này có thể dẫn đến sự xói mòn ý thức lịch sử, mất kết nối với cội nguồn văn hóa và suy giảm tình yêu quê hương bản quán, một hệ quả mà chỉ thời gian mới bộc lộ hết được.

3. Thách thức với Hệ thống cơ sở dữ liệu Quốc gia và VNeID

Trong kỷ nguyên số, hệ thống cơ sở dữ liệu (CSDL) Quốc gia về dân cư và ứng dụng VNeID đóng vai trò then chốt trong việc quản lý thông tin hành chính, dân cư và dịch vụ công. Về lý thuyết, công nghệ có khả năng xử lý khối lượng lớn dữ liệu. Tuy nhiên, việc sáp nhập địa giới và thay đổi tên gọi hành chính quy mô lớn trên toàn quốc đặt ra những thách thức khổng lồ và phức tạp đối với các hệ thống này.

Thứ nhất là vấn đề tính toàn vẹn và nhất quán của dữ liệu (data integrity and consistency). Hàng triệu bản ghi thông tin cá nhân, hộ gia đình, doanh nghiệp, đất đai, tài sản, hồ sơ y tế, giáo dục… liên quan đến các địa chỉ cũ cần phải được cập nhật đồng bộ và chính xác sang địa chỉ mới. Quá trình ánh xạ dữ liệu (data mapping) này vô cùng phức tạp, đặc biệt khi một phường/xã mới có thể bao gồm nhiều phường/xã cũ hoặc chỉ một phần của chúng. Bất kỳ sai sót, thiếu sót hay sự không nhất quán nào trong quá trình chuyển đổi này cũng có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng, từ sai lệch thông tin cá nhân trên VNeID và giấy tờ, đến tranh chấp pháp lý phức tạp liên quan đến quyền sở hữu đất đai hay các giao dịch dân sự khác. Nếu bạn đơn giản chỉ là một người có kinh nghiệm về kiến trúc hệ thống ERP, hẳn bạn sẽ hiểu rõ mức độ phức tạp và rủi ro của việc thay đổi cấu trúc dữ liệu nền tảng trên quy mô quốc gia này nó lớn như thế nào.

Thứ hai, chi phí và thời gian triển khai cho việc chuyển đổi này là rất lớn, đòi hỏi nguồn lực khổng lồ về tài chính, công nghệ và nhân lực. Thời gian để hoàn thành quá trình cập nhật, kiểm tra và đồng bộ hóa toàn bộ hệ thống CSDL Quốc gia và VNeID với các CSDL chuyên ngành (thuế, bảo hiểm xã hội, y tế, giáo dục, ngân hàng, công chứng…) có thể kéo dài nhiều năm. Trong suốt giai đoạn chuyển tiếp đó, người dân và doanh nghiệp có thể đối mặt với sự chậm trễ hoặc gián đoạn trong việc thực hiện các thủ tục hành chính, tra cứu thông tin do sự không đồng bộ giữa các hệ thống hoặc lỗi dữ liệu.

Thứ ba, khả năng tương thích và tích hợp (interoperability) giữa CSDL dân cư quốc gia với các CSDL chuyên ngành khác là một thách thức không nhỏ. Nếu không có sự đồng bộ và tích hợp hiệu quả, các hệ thống này có thể hoạt động rời rạc, gây ra sự trùng lặp dữ liệu, thiếu thông tin hoặc sai sót trong giao dịch và quản lý. Mặc dù VNeID được thiết kế để trở thành công cụ số hóa, nhưng sự thay đổi thông tin quá nhanh và triệt để về địa chỉ có thể gây nhầm lẫn cho người dùng, đặc biệt là những người dân ở vùng nông thôn, người già hoặc những người ít am hiểu công nghệ, tạo ra một khoảng cách số (digital divide) trong việc tiếp cận dịch vụ công.

4. Tiên lượng những rắc rối sẽ xảy ra sau sáp nhập và khả năng vận hành hệ thống

Những thay đổi về địa giới và đặc biệt là việc xóa bỏ địa danh sẽ kéo theo hàng loạt rắc rối thực tế trên mọi mặt của đời sống, đòi hỏi sự thích nghi lớn từ cả bộ máy chính quyền và người dân.

---

a. Trong hoạt động kinh tế

• Đứt gãy chuỗi cung ứng và logistics cục bộ: Nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa, có chuỗi cung ứng và mạng lưới phân phối được xây dựng dựa trên các địa giới hành chính và địa danh quen thuộc. Việc thay đổi tên gọi và địa chỉ có thể gây nhầm lẫn nghiêm trọng trong việc ghi địa chỉ giao hàng, định tuyến vận chuyển, và quản lý kho bãi, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả logistics và thời gian giao nhận hàng hóa. Điều này làm tăng chi phí vận hành và giảm năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp.

• Thách thức về quy hoạch và đầu tư: Khi địa giới hành chính thay đổi và các đơn vị cũ bị xóa tên, các bản đồ quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch đô thị, và quy hoạch ngành cũ sẽ trở nên lỗi thời. Việc lập lại quy hoạch mới đòi hỏi thời gian, nguồn lực và quy trình phức tạp. Sự không rõ ràng về ranh giới, quy hoạch sử dụng đất và chính sách ưu đãi đầu tư trong giai đoạn chuyển tiếp có thể gây chững lại các dự án đầu tư mới, đặc biệt là những dự án liên quan đến đất đai và hạ tầng, làm giảm động lực phát triển kinh tế địa phương.

• Phát sinh chi phí cho doanh nghiệp: Hàng triệu doanh nghiệp sẽ phải gánh thêm chi phí hành chính và thời gian không nhỏ để cập nhật lại thông tin địa chỉ trên các giấy phép kinh doanh, đăng ký kinh doanh, hợp đồng với đối tác, hóa đơn chứng từ, hồ sơ thuế, bảo hiểm, chỉnh sửa dữ liệu trên hệ thống phần mềm doanh nghiệp, biển hiệu quảng cáo, và cả các chiến dịch marketing. Điều này không chỉ là gánh nặng tài chính mà còn là sự lãng phí nguồn lực xã hội.

• Khó khăn trong việc định vị thị trường và tiếp cận khách hàng: Nhiều doanh nghiệp dựa vào thông tin địa lý và địa danh để phân tích thị trường, xác định và tiếp cận khách hàng mục tiêu. Khi các địa danh quen thuộc bị xóa bỏ, việc này trở nên phức tạp hơn, đòi hỏi doanh nghiệp phải đầu tư lại vào nghiên cứu thị trường và điều chỉnh chiến lược tiếp cận.

• Ảnh hưởng đến định giá tài sản: Giá trị của bất động sản thường gắn liền với vị trí địa lý, danh tiếng và tiềm năng phát triển của khu vực đó. Việc thay đổi địa danh có thể gây ra sự hoang mang, thiếu rõ ràng ban đầu trên thị trường bất động sản, ảnh hưởng đến tâm lý giao dịch, định giá tài sản và tiềm năng đầu tư.

b. Trong hoạt động xã hội/hành chính, sự liên hệ của người dân với chính quyền

• Rối loạn các thủ tục hành chính ban đầu: Đây là một trong những rắc rối dễ thấy và ảnh hưởng trực tiếp nhất đến người dân. Việc đổi tên, đổi địa giới sẽ khiến người dân gặp khó khăn khi tìm đến đúng cơ quan chức năng để giải quyết các thủ tục (đăng ký hộ khẩu, cấp giấy tờ cá nhân, xác nhận thông tin, thay đổi giấy tờ xe, giấy tờ nhà đất…). Ngay cả cán bộ hành chính cũng cần một thời gian dài để thích nghi với địa bàn mới, lượng công việc tăng đột biến do nhu cầu cập nhật của người dân, dẫn đến tình trạng quá tải, chậm trễ và giảm chất lượng phục vụ.

• Giảm khả năng tiếp cận dịch vụ công: Với việc sáp nhập, một phường/xã mới có thể có diện tích lớn hơn và dân số đông hơn rất nhiều. Điều này khiến việc tiếp cận các dịch vụ công thiết yếu như y tế (trạm y tế), giáo dục (trường học), an sinh xã hội, hoặc các điểm giao dịch hành chính có thể trở nên xa xôi và khó khăn hơn đối với một bộ phận người dân, đặc biệt là những người ở vùng rìa của đơn vị hành chính mới hoặc người dân vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa.

• Mất kết nối giữa chính quyền và người dân: Với quy mô quản lý lớn hơn và sự thiếu vắng cấp chính quyền trung gian là Quận/Huyện, chính quyền cấp cơ sở (phường/xã) có thể gặp khó khăn hơn trong việc nắm bắt hết các vấn đề cụ thể, vi mô của từng khu dân cư, từng nhóm đối tượng. Người dân cũng có thể cảm thấy “xa lạ” hơn với chính quyền, giảm sự tương tác trực tiếp, giảm khả năng phản ánh và giảm niềm tin vào hiệu quả quản lý của chính quyền địa phương.

• Phát sinh tranh chấp dân sự: Các tranh chấp liên quan đến ranh giới đất đai, quyền lợi liên quan đến địa phương có thể phát sinh hoặc trở nên phức tạp hơn do sự thay đổi về địa giới hành chính và việc xóa bỏ các mốc giới quen thuộc, đòi hỏi quy trình giải quyết phức tạp và tốn kém về thời gian, nguồn lực.

• Khó khăn trong quản lý an ninh trật tự: Việc thay đổi địa giới có thể gây xáo trộn trong công tác quản lý địa bàn của lực lượng công an, quân sự. Họ cần thời gian để xây dựng lại mạng lưới thông tin, cơ sở dữ liệu về dân cư, tội phạm và phương án tuần tra, kiểm soát phù hợp với địa bàn mới, tiềm ẩn nguy cơ gián đoạn trong công tác đảm bảo an ninh trật tự.

c. Thói quen, tập quán và vấn đề địa danh lịch sử, văn hóa, du lịch

• Thách thức về nhận thức và thói quen: Con người có thói quen sâu sắc với tên gọi và địa danh quen thuộc đã được hình thành qua nhiều thế hệ. Việc thay đổi đột ngột và triệt để sẽ gây ra sự khó chịu, nhầm lẫn và bất tiện lớn trong sinh hoạt hàng ngày, từ việc chỉ đường, ghi địa chỉ trên các bưu phẩm, đơn hàng, đến việc hẹn hò, giao lưu, đi lại, và thậm chí là cảm giác lạc lõng trong chính nơi mình sinh sống.

• Mất mát giá trị lịch sử và văn hóa: Như đã phân tích, nhiều giá trị văn hóa, truyền thống dân gian, lễ hội, di tích, làng nghề và các câu chuyện lịch sử đều gắn liền với tên gọi và địa giới cụ thể. Khi những tên gọi này bị mất đi, việc truyền tải, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa đặc trưng của từng vùng có thể gặp trở ngại nghiêm trọng, dần dần bị hòa tan hoặc mai một. Đó là việc xóa bỏ một phần ký ức tập thể và sợi dây kết nối với quá khứ của một cộng đồng.

• Ảnh hưởng đến du lịch và quảng bá địa phương: Tên gọi địa danh có vai trò cực kỳ quan trọng trong việc xây dựng thương hiệu và thu hút du khách. Nhiều điểm đến đã có tên tuổi, gắn liền với lịch sử và đặc trưng văn hóa riêng. Việc thay đổi tên có thể làm mất đi sự nhận diện, sức hấp dẫn của các điểm đến du lịch đã có thương hiệu, đòi hỏi một chiến lược quảng bá mới tốn kém và mất rất nhiều thời gian để xây dựng lại từ đầu.

• Phản ứng từ cộng đồng: Sự gắn bó của người dân với tên gọi quê hương, địa phương là một giá trị tinh thần rất lớn, đôi khi còn lớn hơn cả những lợi ích hành chính. Việc thay đổi mà không có sự đồng thuận cao, hoặc không có giải pháp bù đắp thỏa đáng cho các giá trị tinh thần có thể gây ra sự phản ứng, bức xúc mạnh mẽ trong cộng đồng, ảnh hưởng đến sự đồng thuận xã hội và niềm tin vào chính sách.

Xóa bỏ chính quyền cấp Quận/Huyện nhưng không nên xóa tên, địa giới.

Dựa trên những phân tích khoa học và thực tiễn về các hệ lụy tiềm tàng, chúng tôi đề xuất một phương án nhằm hài hòa giữa mục tiêu tinh gọn bộ máy quản lý và bảo tồn các giá trị phi vật thể quan trọng, đồng thời giảm thiểu tối đa các rắc rối phát sinh trong việc “ Thực hiện việc xóa bỏ chính quyền cấp Quận/Huyện, sáp nhập các xã/phường để tinh gọn bộ máy hành chính và giảm cấp quản lý, nhưng vẫn duy trì tên gọi và địa giới của các đơn vị Quận/Huyện cũ.”

Cơ sở và lợi ích của đề xuất này:

1. Giảm thiểu tối đa các hệ lụy xã hội, văn hóa, và nhận thức:
   • Việc giữ lại tên gọi và ranh giới Quận/Huyện cũ sẽ giúp duy trì “bản đồ tinh thần” đã ăn sâu vào tiềm thức của người dân, hạn chế sự đứt gãy trong tư duy trừu tượng và nhận thức không gian.
   • Bảo tồn ý thức về nơi chốn, bản sắc địa phương, và sợi dây kết nối với lịch sử, văn hóa của từng vùng đất, từng cộng đồng.
   • Đảm bảo sự liên tục trong dòng chảy lịch sử, giúp thế hệ trẻ dễ dàng tiếp cận và hiểu về cội nguồn, truyền thống của mình.

2. Phục vụ mục đích nhận diện và gắn kết cộng đồng:
   • Các tên gọi Quận/Huyện cũ vẫn có thể được sử dụng rộng rãi trong giao tiếp hàng ngày, trong văn hóa dân gian, trong quảng bá du lịch, giáo dục lịch sử, và các hoạt động kinh tế địa phương.
   • Người dân sẽ dễ dàng định vị, nhận diện khu vực của mình, duy trì sự gắn kết cộng đồng và tinh thần “đồng hương”.
   • Các sự kiện, lễ hội, hoặc đặc sản truyền thống gắn với tên gọi cũ vẫn có thể tiếp tục phát huy giá trị.

3. Hạn chế rắc rối hành chính và kinh tế:
   • Việc giữ lại địa danh cũ giúp giảm bớt gánh nặng đáng kể trong việc cập nhật giấy tờ, bảng hiệu, quy hoạch cho cả người dân và doanh nghiệp.
   • Giảm thiểu sự nhầm lẫn trong chuỗi cung ứng, logistics, địa chỉ giao dịch, và các giao dịch dân sự, vốn là những vấn đề phức tạp và tốn kém khi thay đổi triệt để.
   • Tận dụng giá trị thương hiệu và lịch sử đã có của các địa danh cũ trong phát triển kinh tế, du lịch mà không cần phải xây dựng lại từ đầu.

4. Tính khả thi trong mô hình quản lý:
   • Có thể thiết lập mô hình quản lý nơi chính quyền cấp Tỉnh/Thành phố sẽ trực tiếp quản lý các xã/phường mới được sáp nhập. Tức là, bộ máy hành chính cấp Quận/Huyện bị xóa bỏ đúng theo chủ trương, và các chức năng quản lý được chuyển giao lên cấp Tỉnh/Thành hoặc phân bổ lại cho cấp Xã/Phường.
   • Đồng thời, các tên gọi “Quận/Huyện cũ” và ranh giới của chúng vẫn được giữ lại như những đơn vị “địa danh lịch sử”, “khu vực tham chiếu” (reference area), hoặc “vùng nhận diện” (identity zone). Chúng không còn là đơn vị hành chính có chính quyền riêng biệt, nhưng vẫn tồn tại trên bản đồ, trong văn hóa và trong nhận thức xã hội.
   • Trong các giấy tờ hành chính và CSDL, địa chỉ chính thức có thể ghi theo đơn vị hành chính mới (ví dụ: “Phường A, Thành phố X”), nhưng cũng có thể cho phép hoặc khuyến khích ghi kèm địa danh cũ trong ngoặc đơn hoặc trường thông tin phụ trợ (ví dụ: “Phường A, Thành phố X (trước đây thuộc Quận Y)”).
   • Xây dựng hệ thống thông tin địa lý (GIS) và bản đồ số tích hợp, hiển thị rõ ràng cả địa giới và tên gọi hành chính mới lẫn địa danh và ranh giới cũ để hỗ trợ tra cứu, định vị và quản lý đa chiều.

Kết luận

Công cuộc xóa bỏ chính quyền trung gian cấp quận/huyện, sắp xếp lại các đơn vị hành chính là một chủ trương cần thiết và đúng đắn nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước và phát triển đất nước trong giai đoạn mới. Tuy nhiên, mọi chính sách lớn đều cần được cân nhắc kỹ lưỡng về tác động đa chiều, đặc biệt là những ảnh hưởng phi vật thể nhưng mang tính lâu dài đối với văn hóa, lịch sử, tâm lý xã hội và sự ổn định của đời sống người dân.

Việc xóa bỏ hoàn toàn tên gọi và địa giới hành chính của các đơn vị Quận/Huyện cũ, vốn đã ăn sâu vào ký ức và bản sắc của cộng đồng, tiềm ẩn những hệ lụy nghiêm trọng đối với tư duy trừu tượng, sự đứt gãy lịch sử, bản sắc địa phương, và sự ổn định trong các hoạt động kinh tế – xã hội. Thay vì xóa bỏ triệt để, chúng tôi tin rằng việc xóa bỏ chính quyền cấp Quận/Huyện, tinh gọn bộ máy và sáp nhập về mặt tổ chức hành chính, nhưng vẫn duy trì các tên gọi và địa giới Quận/Huyện cũ như những thực thể nhận diện lịch sử và văn hóa, là một giải pháp khoa học, hợp lý và nhân văn hơn. Điều này không chỉ giúp đạt được mục tiêu tinh gọn bộ máy và tối ưu hóa quản lý mà còn bảo vệ được “tài sản tinh thần” vô giá của mỗi cộng đồng, đảm bảo sự hài hòa giữa hiệu quả quản lý hành chính và các giá trị văn hóa – xã hội bền vững, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển lâu dài của đất nước và các thế hệ mai sau.

Phạm Quang Phước