Mô hình lai là tương lai của quản trị Doanh nghiệp sau năm 2025, tùy theo mức độ của sự phát triển và phổ dụng của Agentic AI đa chức năng tại Việt Nam có đến sớm như các nước phát triển hay không!
Bạn muốn xây dựng hệ thống định mức LĐ, Định biên nhân sự, khoán sản phẩm?
Đừng bỏ qua khóa học "Xây dựng định mức, định biên" của Innovative HR Training
Đăng ký ngayI. Khái niệm: Mô hình lai là gì?
Mô hình lai là sự kết hợp chặt chẽ giữa con người và Agentic AI đa chức năng trong quản trị doanh nghiệp, nơi AI đảm nhận các nhiệm vụ vận hành, phân tích, và ra quyết định tự động, trong khi đó con người sẽ tập trung vào các vai trò chiến lược, sáng tạo, và quản lý sự thay đổi trong tổ chức.
Agentic AI đa chức năng khác với các AI đơn nhiệm (như chatbot), có khả năng thực hiện chuỗi nhiệm vụ phức tạp, phối hợp đa phòng ban, và tự học hỏi để cải thiện hiệu suất.
Ví dụ, một Agent AI có thể dự báo nhu cầu thị trường, tối ưu hóa chuỗi cung ứng, và đề xuất chiến lược marketing trong một quy trình tích hợp. Hãy tưởng tượng mô hình lai như một dàn nhạc giao hưởng, trong đó Agent AI là các nhạc công tài năng, chơi các phần nhạc phức tạp theo nhịp điệu chính xác, còn con người là nhạc trưởng, định hướng bản nhạc, truyền cảm hứng, và đảm bảo sự hài hòa tổng thể.
Mô hình này không thay thế con người mà ở đó con người buộc phải tự nâng cao năng lực của họ để đóng vai trò hoặc là nhạc trưởng, hoặc người sáng tạo, hoặc người chỉ huy, giám sát…để tạo ra một tổ chức hiệu quả và sáng tạo hơn.
II. Viễn cảnh mô hình lai sau 2025
Dựa trên các xu hướng công nghệ (báo cáo Gartner, McKinsey 2023) và bối cảnh Việt Nam (Chiến lược Quốc gia về AI 2030), mô hình lai sẽ định hình quản trị doanh nghiệp vào khoảng 2028-2030, với các đặc điểm sau:
1. Phẳng hóa cơ cấu tổ chức
Dự báo rằng, các doanh nghiệp sẽ phải chuyển từ cơ cấu phân cấp truyền thống (với nhiều tầng nấc quản lý trung gian) sang mô hình phẳng hơn, nơi Agent AI đảm nhận các nhiệm vụ vận hành và quản lý của cấp trung, hoặc chí ít là cấp trung sẽ được sáp nhập. Theo McKinsey, 20-30% vai trò quản lý trung gian có thể bị thay thế hoặc tái định nghĩa/sáp nhập bởi AI vào 2030.
Ví dụ như hiện nay công ty sản xuất sữa Vinamilk sẽ sử dụng Agent AI để tự động hóa lập lịch sản xuất, giám sát kho, và dự báo nhu cầu xuất khẩu. Như vậy, vai trò và nhiệm vụ của quản lý vận hành sẽ giảm, thay vào đó buộc các “kiến trúc sư tổ chức” giám sát AI và phải tiến hành định hướng chiến lược.
Với động thái này, sẽ giúp Doanh nghiệp giảm chi phí quản lý (20-30%, theo Gartner), tăng tốc độ ra quyết định, và linh hoạt hơn trong cạnh tranh quốc tế.
2. Tự động hóa các nhiệm vụ phức tạp
Agent AI đa chức năng sẽ đảm nhận các chuỗi nhiệm vụ phức tạp, từ phân tích dữ liệu đến thực thi hành động, giảm sự phụ thuộc vào con người trong các quy trình, công việc lặp đi, lặp lại.
Chẳng hạn, trong tài chính, Agent AI của Vietcombank sẽ tự động phân tích rủi ro tín dụng, đề xuất sản phẩm tài chính, và lập báo cáo tuân thủ pháp lý, con người chỉ đảm nhiệm việc phê duyệt các quyết định chiến lược.
Hay trong logistics, Agent AI của Abivin sẽ tự động tối ưu hóa tuyến đường, quản lý kho, và điều chỉnh lịch trình dựa trên dữ liệu thời tiết, tiết kiệm 20-40% chi phí. Hoặc trong marketing, Agent AI của Shopee sẽ tự thiết kế chiến dịch quảng cáo cá nhân hóa, phân bổ ngân sách, và phân tích hành vi khách hàng.
Sự tiện ích này sẽ tăng hiệu suất vận hành (30-50%, theo McKinsey), giảm sai sót, và giải phóng con người để tập trung vào sáng tạo.
3. Sự xuất hiện của các vai trò công việc mới
Sự xuất hiện của mô hình lai sẽ tạo ra các vai trò công việc mang tính chiến lược, kết hợp kỹ năng công nghệ và tư duy tầm chuyên gia/chuyên viên của con người. Với dự kiến rằng sẽ xuất hiện một số vị trí công việc/chức danh như:
- Chuyên gia chiến lược tài chính AI: có vai trò và nhiệm vụ giám sát AI trong phân tích rủi ro và đầu tư, định hướng chiến lược dài hạn.
- Nhà thiết kế trải nghiệm AI: Thiết kế giao diện và quy trình để con người tương tác hiệu quả với AI.
- Kiến trúc sư tổ chức: Tái cấu trúc doanh nghiệp để tích hợp AI, xây dựng/tạo mô hình quản trị mới và định biên nhân sự, thiết lập các chính sách, xây dựng hạ tầng quản trị doanh nghiệp cho mô hình mới.
- Chuyên gia tối ưu hóa nhân sự AI: Dùng AI để phân tích hiệu suất, đề xuất chính sách C&B, và quản lý đào tạo.
Ví dụ một chuyên gia tại Tiki có thể sử dụng Agent AI để phân tích dữ liệu khách hàng, sau đó thiết kế chiến lược cá nhân hóa giúp trải nghiệm khách hàng và làm tăng doanh thu 15%.
Tác động đến tổ chức là tạo cơ hội cho những nhân sự có kỹ năng AI, kỹ năng về dữ liệu, và tư duy chiến lược… sẽ trở thành Key Person. Và đồng thời đòi hỏi quá trình tái đào tạo lực lượng lao động hiện tại.
4. Sự thoái trào của các công việc đơn giản
Các công việc nghiệp vụ giản đơn lặp đi, lặp lại (kế toán cơ bản (nhập liệu, ghi chép, hạch toán kế toán, chăm sóc khách hàng cơ bản…) và cấp quản lý trung gian (giám sát vận hành, lập lịch, lập soát xét báo cáo…) sẽ bị Agent AI thay thế. Theo World Bank (2023), 25-30% công việc nghiệp vụ/quản lý cấp trung gian đơn giản kể trên ở Việt Nam có nguy cơ bị tự động hóa vào 2030.
Ví dụ hiện tại, các kế toán viên cơ bản tại SMEs sẽ bị thay bằng AI tích hợp với phần mềm kế toán MISA, và nó tự động lập các báo cáo tài chính mà không cần sự điều khiển, ra lệnh của nhân viên kế toán. Hoặc nhân viên chăm sóc khách hàng tại Lazada sẽ giảm khi chatbot AI xử lý 90% yêu cầu.
Thực tế này dẫn đến nguy cơ thất nghiệp cho nhân sự không cập nhật, nâng cấp kỹ năng lên mức chuyên viên, chuyên gia, đặc biệt Gen Z và nhân sự 25-40 tuổi làm công việc truyền thống.
5. Tăng cường sáng tạo và vai trò con người
Đặc điểm là trong mô hình lai, con người sẽ tập trung vào các nhiệm vụ mà AI chưa thể thay thế đó là: sáng tạo, tư duy chiến lược, và quản lý sự thay đổi. Ở viễn cảnh này, AI sẽ cung cấp dữ liệu và đề xuất, nhưng con người phải đưa ra quyết định cuối cùng và định hướng chiến lược cho tổ chức.
Ví dụ một nhà quản lý tại FPT sẽ sử dụng dữ liệu từ Agent AI để xây dựng chiến lược thâm nhập thị trường ASEAN, kết hợp sáng tạo và hiểu biết văn hóa địa phương.
Như vậy những con người trong tổ chức sẽ ở một Level giá trị cao hơn, nhưng đòi hỏi các kỹ năng cứng (thành thạo nghiệp vụ và kỹ năng công nghệ AI, dữ liệu) lẫn kỹ năng mềm (lãnh đạo, giao tiếp…).
III. Tác động cụ thể của mô hình lai tại Việt Nam
1. Ngành nghề chịu ảnh hưởng lớn
Dự báo rằng các ngành sau đây sẽ có những ảnh hưởng tương đối lớn và sâu rộng:
Ở lĩnh vực sản xuất: Agent AI sẽ quản lý toàn bộ chuỗi cung ứng (từ dự báo, sản xuất, vận chuyển), như tại Samsung Việt Nam hoặc Vinamilk. Điều này làm giảm chi phí 20-30%.
Hoặc trong ngành tài chính, ngân hàng: AI tự động hóa phân tích rủi ro, phát hiện gian lận, và cá nhân hóa sản phẩm, như tại Vietcombank, tạo vai trò “Chuyên gia chiến lược tài chính AI”.
Ngành Marketing và bán lẻ: AI cá nhân hóa chiến dịch và tối ưu hóa ngân sách, như tại Shopee, tạo vai trò “Nhà thiết kế trải nghiệm AI”.
Ngành nghề nhân sự, kế toán, thống kê, các công việc văn phòng: AI tự động hóa phần lớn các nghiệp vụ đơn giản, lặp đi, lặp lại chẳng hạn tuyển dụng và đánh giá hiệu suất, nhập liệu, hạch toán kế toán…và xuất hiện VTCV “Chuyên gia tối ưu hóa nhân sự AI” như tại VinGroup.
2. Thách thức tại Việt Nam
Tiến trình đưa ứng dụng Agent AI đa chức năng vào các doanh nghiệp Việt Nam nói chung kể cả là các doanh nghiệp lớn vẫn gặp phải một số thách thức:
- Về dữ liệu: Chỉ 15-20% dữ liệu doanh nghiệp được số hóa đúng chuẩn (Vietnam Report 2023), hạn chế khả năng triển khai Agent AI.
- Về hạ tầng: Thiếu GPU/TPU nội địa; nhiều doanh nghiệp phụ thuộc vào AWS, Google Cloud (chi phí còn rất cao).
- Về kỹ năng chuyên ngành: Chỉ 5.000-10.000 được xem là chuyên gia AI tại Việt Nam (Vietnam AI Community 2023), chưa đủ để đáp ứng nhu cầu.
- Về văn hóa: Nhân sự ở các SMEs thường kháng cự thay đổi, ngay những ông chủ cũng ngại giao phó cho AI tự trị xử lý công việc.
3. Cơ hội tại Việt Nam
Tuy nhiên vẫn có những điểm sáng tích cực cho tiến trình này xảy ra:
- Về hạ tầng kỹ thuật cũng đã có những cải thiện như đầu tư của: Viettel Cloud, FPT Cloud, và AWS Việt Nam (vùng Hà Nội từ 2024) giảm chi phí triển khai AI.
- Chính sách hỗ trợ của chính phủ: Chiến lược AI 2030 đặt mục tiêu 50% doanh nghiệp áp dụng AI vào 2025 và 100.000 chuyên gia AI vào 2030.
- Hiện đang có bùng nổ của các Startup trong mãng này và có những tên tuổi như Abivin, FPT.AI đang dẫn đầu, tạo cơ hội hợp tác và học hỏi.
- Nhu cầu địa phương: Các ngành nông nghiệp, dệt may, và bán lẻ cần AI để cạnh tranh quốc tế, thúc đẩy mô hình lai.
IV. Tiên đoán : Mô hình lai vào 2028-2030
1. Năm 2028: Khởi đầu của mô hình lai
Nếu với tốc độ phổ cập, lan tỏa khi xã hội nhận diện được những ích lợi vượt trội thì tình hình Agent AI đa chức năng sẽ đạt mức phổ biến 50% ở doanh nghiệp lớn kiểu như Viettel, FPT, VinGroup và 10-15% ở SMEs. Các ngành như tài chính, ngân hàng, logistics, và bán lẻ sẽ dẫn đầu. Ví dụ, Viettel sử dụng Agent AI để quản lý chuỗi cung ứng quân sự, tự động điều chỉnh tuyến đường và phân bổ tài nguyên. Tiki triển khai AI cá nhân hóa khuyến nghị sản phẩm, kết hợp với nhân viên để thiết kế chiến dịch sáng tạo.
Như vậy sự tác động là các tổ chức áp dụng bắt đầu phẳng hóa tổ chức của mình, giảm 10-15% quản lý cấp trung. Những VTCV mới với vai trò như “Chuyên gia marketing AI”, “Chuyên gia chiến lược tài chính AI”, “Nhà thiết kế trải nghiệm AI”, “Chuyên gia tối ưu hóa nhân sự AI” đăc biệt “kiến trúc sư tổ chức, giám sát AI”… sẽ xuất hiện ở doanh nghiệp lớn.
2. Năm 2030: Mô hình lai trở thành tiêu chuẩn
Và nếu khả quan hơn thì sẽ có đến 70% doanh nghiệp lớn và 20-30% SMEs sẽ phải áp dụng mô hình lai vào năm 2030. Agent AI trở thành “xương sống” của quản trị, tương tự ERP hiện nay. Nhưng do Agent AI thực ra dễ triển khai hơn, không quá phức tạp, hạ tầng kỹ thuật hiện nay nói chung tốt hơn, suất đầu tư chỉ khoản 20% so với ERP tùy theo mức độ “Tự trị và đa năng” của AI. Ví dụ Vinamilk dùng Agent AI để dự báo nhu cầu các sản phẩm sữa xuất khẩu, tối ưu hóa sản xuất, và quản lý kho, với con người giám sát chiến lược toàn cầu. Techcombank sẽ dùng AI tự động hóa 30% quy trình nghiệp vụ của ngân hàng, tài chính, chỉ cần nhân sự phê duyệt quyết định chiến lược.
Do vậy, sẽ tác động làm cơ cấu tổ chức phẳng hơn 30%, vai trò mới như “Kiến trúc sư tổ chức” trở thành tiêu chuẩn. SMEs bắt đầu thuê dịch vụ AI giá rẻ từ startup như Abivin.
3. Viễn cảnh sau 2030: Mô hình lai trưởng thành
Một dự đoán lạc quan là 80-90% doanh nghiệp lớn và 50% SMEs tích hợp mô hình lai. AI không chỉ hỗ trợ mà còn dẫn dắt các quyết định vận hành. Như vậy đến khi đó sẽ có một lượng lớn nhân sự bật ra khỏi hệ thống nếu không có những cập nhật, tái đào tạo các kỹ năng cần thiết cho viễn cảnh tương lai thì họ buộc sẽ trở về vai trò của những người lao động cơ bắp giản đơn. Điều này cũng cảnh báo luôn cho các bạn trẻ hiện đang ngồi ghế giảng đường Đại học cũng sẽ rơi vào hoàn cảnh đó khi hiện nay nội dung chương trình không được cập nhật để giảng dạy hay trải nghiệm.
Tác động của nó là Doanh nghiệp Việt Nam sẽ cạnh tranh ngang ngửa với khu vực ASEAN, nhờ chi phí thấp và hiệu quả cao từ mô hình lai.
V. Lời cảnh tỉnh và khuyến nghị cho Gen Z và nhân sự 25-40 tuổi
Mô hình lai mang lại cơ hội lớn nhưng cũng đặt ra thách thức cho lực lượng lao động, đặc biệt Gen Z (đang học đại học hoặc mới tốt nghiệp) và nhân sự 25-40 tuổi (đang làm nghiệp vụ hoặc quản lý cấp trung).
1. Thách thức
- Lãng phí đào tạo: Chương trình đại học tại Việt Nam (ngay cả các trường top như ĐH Kinh tế Quốc dân) vẫn tập trung vào nghiệp vụ truyền thống (như kế toán thủ công), không chuẩn bị sinh viên cho mô hình lai. Theo MOET (2023), chỉ 20% trường tích hợp AI vào giáo trình.
- Nguy cơ thất nghiệp: Các công việc như kế toán viên, nhân viên hành chính, hoặc quản lý vận hành sẽ giảm mạnh khi AI tự động hóa 25-30% nhiệm vụ (World Bank 2023).
- Tụt hậu: Nhân sự 25-40 tuổi không tái đào tạo có nguy cơ bị thay thế, đặc biệt trong SME chưa quen với AI.
2. Khuyến nghị
Để thích nghi và dẫn đầu trong mô hình lai, Gen Z và nhân sự 25-40 tuổi cần hành động ngay đó là cập nhật và tái đào tạo bản thân một cách có chiến lược.
Lời khuyên cho Gen Z
- Tự học kỹ năng AI:
Học “AI for Everyone” các bạn có thể tham gia (Coursera, miễn phí) để hiểu cách Agent AI hoạt động. Nếu có năng lực nghiên cứu hãy học Python, SQL, Power BI để xử lý dữ liệu, nền tảng của AI. Nên thực tập sớm để tìm cơ hội tiếp cận các tổ chức/Doanh nghiệp đã đưa Agent AI nhất là loại đa năng để có trải nghiệm Agent AI thực tế.
- Yêu cầu cải cách giáo dục: Kiến nghị trường đại học tích hợp AI, dữ liệu thực tế vào chương trình, như “Ứng dụng AI trong kinh tế”. Kiến trúc chương trình đào tạo Đại học/Cao đẳng một cách chiến lược và thực dụng để các bạn sinh viên ra trường đạt được kỹ năng chuyên môn nghiệp vụ ở tầm hiểu biết thật bản chất và hòa nhập tương đối tốt với “Mô hình lai”.
- Rèn kỹ năng mềm: Phát triển tư duy phản biện, sáng tạo để đảm nhận vai trò như “Nhà thiết kế trải nghiệm AI”.
Lời khuyên cho nhân sự 25-40 tuổi
- Tái đào tạo: Tham gia khóa học ngắn hạn về AI và dữ liệu. Ví dụ: Một kế toán viên học “AI trong tài chính” để chuyển sang “Chuyên gia chiến lược tài chính AI”. Các cơ sở đào tạo cũng phải xây dựng chương trình đào tạo thực chiến chứ không lý thuyết dài dòng, mơ hồ.
- Chuyển đổi vai trò: Tận dụng kinh nghiệm để làm “Kiến trúc sư tổ chức” hoặc “Chuyên gia tối ưu hóa nhân sự AI”, hoặc học những nghiệp vụ chuyên sâu để nắm các vị trí công việc như “Chuyên gia marketing AI”, “Chuyên gia chiến lược tài chính AI”, “Nhà thiết kế trải nghiệm AI”…
- Một số bạn có năng lực công nghệ AI, dữ liệu và hội đủ năng lực nghiệp vụ tầm chuyên gia hãy khởi nghiệp AI, mở startup cung cấp giải pháp Agent AI cho SMEs.
- Quản lý thay đổi: Học kỹ năng lãnh đạo để thuyết phục tổ chức tích hợp AI, giảm kháng cự.
Lời khuyên cho doanh nghiệp và giáo dục
Các tổ chức/Doanh nghiệp nên quan tâm đào tạo nhân viên về AI, hợp tác với startup để triển khai Agent AI đa năng hình thành mô hình lai giá rẻ.
Với các cơ sở giáo dục Đại học/Cao đẳng: nhanh chóng cập nhật giáo trình với AI, hợp tác với Viettel, FPT để tạo cơ hội thực tập và trãi nghiệm thực tế cho sinh viên nhất là khối trường kinh tế.
VI. Kết luận: Một tương lai lai đầy tiềm năng
Sau 2025, mô hình lai (con người + Agentic AI đa chức năng) sẽ định hình lại quản trị doanh nghiệp tại Việt Nam, với cơ cấu phẳng hơn, tự động hóa phức tạp, và các vai trò công việc chiến lược mới.
Đến 2028-2030, Agent AI sẽ trở thành “xương sống” của doanh nghiệp, giúp Việt Nam cạnh tranh quốc tế trong các ngành như sản xuất, tài chính, và bán lẻ. Tuy nhiên, Gen Z và nhân sự 25-40 tuổi cần hành động ngay để tránh tụt hậu. Các bạn sẽ phải học kỹ năng AI, dữ liệu, tư duy chiến lược, và tham gia thực tế.
Với hạ tầng cloud của các doanh nghiệp Viettel, FPT, và với chính sách AI 2030, và cộng đồng startup sẽ sôi động, Việt Nam có cơ hội trở thành trung tâm AI Đông Nam Á.
Hãy nắm bắt cơ hội để không chỉ hội nhập mà còn dẫn đầu trong tương lai quản trị doanh nghiệp lai!
Chuyên gia kinh tế
Chú dẫn: Bài viết hoặc chủ đề tương tự đã được chia sẽ rộng rãi tại các cộng đồng facebook.
- Cộng đồng HR: 101 Quản trị nhân sư
- Cộng đồng HR: Group trao đổi xây dựng & ứng dụng KPI&OKR