Khoán Sản Phẩm – Giải Pháp Tăng Năng Suất và Tối Ưu Chi Phí Cho DN Sản Xuất

Giới thiệu

Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng khốc liệt, các doanh nghiệp sản xuất tại Việt Nam đang tìm kiếm các giải pháp để tối ưu hóa chi phí, nâng cao năng suất và đảm bảo tính công bằng trong trả lương.

Khoán sản phẩm, là hình thức trả lương dựa trên số lượng kết hợp chất lượng sản phẩm hoàn thành, đã được chứng minh là một công cụ hiệu quả để đạt được những mục tiêu này. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp sản xuất với sản phẩm thay đổi liên tục là một trở ngại. Và còn rất nhiều DNSX lo ngại về sự phức tạp trong tính toán, tổ chức triển khai, và xây dựng định mức lao động.

Bài viết này sẽ phân tích tầm quan trọng của khoán lương sản phẩm, những thách thức mà doanh nghiệp đối mặt, và đề xuất các giải pháp cụ thể để vượt qua nỗi sợ hãi, giúp doanh nghiệp tự tin áp dụng mô hình này.

Bàn về khoán sản phẩm

1. Tại sao khoán lương sản phẩm là cần thiết?

Khoán lương sản phẩm mang lại nhiều lợi ích vượt trội, đặc biệt trong lĩnh vực sản xuất:

• Tăng năng suất lao động: Khi lương được tính dựa trên kết quả công việc, người lao động có động lực làm việc nhanh hơn, hiệu quả hơn để tăng thu nhập. Theo một nghiên cứu của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), các doanh nghiệp áp dụng trả lương theo sản phẩm có năng suất lao động tăng trung bình 20-30% so với trả lương theo thời gian.
• Công bằng trong trả lương: Lương phản ánh đúng đóng góp của từng cá nhân, giảm thiểu bất mãn trong đội ngũ lao động.
• Giảm chi phí quản lý: Doanh nghiệp không cần giám sát chặt chẽ thời gian làm việc, thay vào đó tập trung vào kiểm tra chất lượng và số lượng sản phẩm.
• Tối ưu hóa chi phí: Khoán lương sản phẩm giúp doanh nghiệp kiểm soát chi phí nhân sự theo sản lượng thực tế, đặc biệt trong bối cảnh thị trường biến động.

Trong các doanh nghiệp sản xuất, nơi sản phẩm có thể đo lường được, khoán lương sản phẩm là công cụ lý tưởng để thúc đẩy hiệu quả và cạnh tranh.

2. Thách thức khi triển khai khoán lương sản phẩm trong doanh nghiệp sản xuất

Mặc dù có nhiều lợi ích, việc áp dụng khoán lương sản phẩm trong các doanh nghiệp sản xuất, đặc biệt là những đơn vị thường xuyên thay đổi mặt hàng, đối mặt với nhiều thách thức:

• Khó khăn trong định mức lao động: Việc xác định thời gian, công sức cần thiết để hoàn thành một sản phẩm mới đòi hỏi phân tích kỹ lưỡng. Ngoài ra các doanh nghiệp thay đổi mặt hàng liên tục thường thiếu dữ liệu lịch sử để định mức chính xác.
• Phức tạp trong tính toán đơn giá khoán: Đơn giá khoán phải phản ánh công sức, kỹ năng, và chi phí liên quan đến từng loại sản phẩm. Do vậy, sự thay đổi thường xuyên của sản phẩm khiến việc cập nhật đơn giá trở nên tốn thời gian và công sức.
• Định biên nhân sự và phân bổ máy móc: Trong các dây chuyền sản xuất, việc xác định số lượng nhân sự cần thiết, thời gian đứng máy, và định mức phục vụ là một bài toán phức tạp, đặc biệt khi sản phẩm không đồng nhất.
• Kháng cự từ người lao động: Một số nhân viên/ người lao động có thể lo ngại rằng khoán lương sản phẩm gây áp lực hoặc làm giảm thu nhập nếu sản phẩm mới khó sản xuất.
• Đảm bảo chất lượng sản phẩm: Khi tập trung vào số lượng để tăng lương, người lao động có thể bỏ qua chất lượng, dẫn đến sản phẩm lỗi hoặc không đạt tiêu chuẩn. Vấn đề này Doanh nghiệp cần phải tính toán đơn giá lương SP gắn với chất lượng.

Những thách thức này khiến nhiều doanh nghiệp e dè, nhưng không có nghĩa là không thể vượt qua. Với cách tiếp cận đúng đắn, khoán lương sản phẩm hoàn toàn khả thi và mang lại giá trị bền vững.

3. Giải pháp vượt qua thách thức

Để triển khai thành công khoán lương sản phẩm, doanh nghiệp cần áp dụng các giải pháp chiến lược sau:

3.1. Xây dựng hệ thống định mức lao động linh hoạt

• Thu thập dữ liệu thực tế: Doanh nghiệp nên thực hiện các thử nghiệm sản xuất (pilot) với sản phẩm mới để thu thập dữ liệu về thời gian, công sức, và tài nguyên cần thiết. Sử dụng phần mềm quản lý sản xuất (ERP) để lưu trữ và phân tích dữ liệu định mức.
• Áp dụng định mức tạm thời: Với các sản phẩm mới, doanh nghiệp có thể áp dụng định mức tạm thời trong giai đoạn đầu, sau đó điều chỉnh dựa trên dữ liệu thực tế sau 1-2 chu kỳ sản xuất.
• Chuẩn hóa quy trình: Xây dựng các quy trình sản xuất tiêu chuẩn (SOP) để giảm biến động trong định mức, ngay cả khi sản phẩm thay đổi.

3.2. Sử dụng công nghệ hỗ trợ tính toán đơn giá

• Tự động hóa tính toán: Sử dụng phần mềm quản lý lương hoặc các công cụ AI để tính toán đơn giá khoán dựa trên dữ liệu định mức, chi phí nguyên vật liệu, và giá trị sản phẩm. Điều này giúp giảm sai sót và tiết kiệm thời gian.
• Cập nhật đơn giá nhanh chóng: Thiết lập quy trình cập nhật đơn giá định kỳ (ví dụ: hàng tuần hoặc hàng tháng) để phù hợp với sự thay đổi của sản phẩm.

3.3. Tối ưu định biên nhân sự và phân bổ máy móc

• Phân tích công suất: Sử dụng các công cụ như biểu đồ Gantt hoặc phần mềm lập kế hoạch sản xuất để xác định số lượng nhân sự và máy móc cần thiết cho từng loại sản phẩm.
• Đào tạo đa năng: Đào tạo công nhân để họ có thể làm việc trên nhiều loại sản phẩm hoặc dây chuyền, giúp linh hoạt điều chỉnh nhân sự khi sản phẩm thay đổi.
• Định mức phục vụ: Xác định rõ các công việc phụ trợ (bảo trì, vận chuyển) và tính chúng vào đơn giá khoán tổng thể để đảm bảo tính công bằng.

3.4. Tăng cường truyền thông và đào tạo

• Minh bạch chính sách: Truyền đạt rõ ràng về cách tính lương, lợi ích của khoán lương sản phẩm, và cam kết hỗ trợ người lao động trong giai đoạn chuyển đổi.
• Đào tạo người lao động: Tổ chức các buổi đào tạo về kỹ năng sản xuất sản phẩm mới, giúp người lao động tự tin đạt được mục tiêu năng suất.
• Thử nghiệm từng bước: Áp dụng khoán lương sản phẩm cho một bộ phận hoặc dây chuyền trước, sau đó mở rộng dần để giảm rủi ro và tạo niềm tin.

3.5. Đảm bảo chất lượng sản phẩm

• Kiểm soát chất lượng chặt chẽ: Thiết lập các tiêu chí chất lượng cụ thể và kiểm tra sản phẩm định kỳ. Có thể áp dụng hình thức thưởng/phạt dựa trên tỷ lệ sản phẩm đạt chuẩn.
• Kết hợp số lượng và chất lượng: Xây dựng công thức tính lương cân bằng giữa số lượng và chất lượng. Ví dụ: trả thêm thưởng cho sản phẩm đạt tiêu chuẩn cao.

4. Lợi ích dài hạn của việc vượt qua thách thức

Khi vượt qua được những lo ngại ban đầu, khoán lương sản phẩm mang lại những giá trị bền vững cho doanh nghiệp:

• Cạnh tranh mạnh mẽ hơn: Năng suất cao và chi phí tối ưu giúp doanh nghiệp cạnh tranh tốt hơn trên thị trường.
• Thu hút nhân tài: Chính sách lương công bằng và hấp dẫn giúp thu hút và giữ chân lao động giỏi.
• Tăng sự linh hoạt: Doanh nghiệp có thể thích ứng nhanh chóng với sự thay đổi của thị trường và sản phẩm mới.
• Văn hóa làm việc hiệu quả: Người lao động được khuyến khích làm việc chủ động, sáng tạo, và có trách nhiệm hơn với kết quả công việc.

Kết luận

Khoán lương sản phẩm không chỉ là một giải pháp trả lương, mà còn là chiến lược giúp doanh nghiệp sản xuất tối ưu hóa năng suất, kiểm soát chi phí, và xây dựng đội ngũ lao động gắn kết. Dù đối mặt với những thách thức như định mức lao động, tính toán đơn giá, hay sự thay đổi liên tục của sản phẩm, doanh nghiệp hoàn toàn có thể vượt qua bằng cách áp dụng công nghệ, xây dựng quy trình linh hoạt, và tăng cường truyền thông. Hãy mạnh dạn bước qua nỗi sợ hãi ban đầu để đón nhận những lợi ích bền vững mà khoán lương sản phẩm mang lại.

Nếu doanh nghiệp của bạn đang tìm cách triển khai khoán lương sản phẩm, hãy bắt đầu bằng một dự án thử nghiệm nhỏ, sử dụng công nghệ hỗ trợ, và tham khảo ý kiến chuyên gia hoặc tham gia khóa học xây dựng hệ thống định mức, định biên …để thiết kế hệ thống phù hợp.

Liên hệ với chúng tôi tại Innovative HR Training để nhận tư vấn chi tiết!

Chuyên gia kinh tế

Phạm Quang Phước

Chú dẫn: Bài viết hoặc chủ đề tương tự đã được chia sẽ rộng rãi tại các cộng đồng facebook.

1. Cộng đồng HR: Giám đốc Nhân sự, Trưởng phòng Nhân sự, Phó phòng Nhân sự – HRM/HRD
2. Cộng đồng HR: Trưởng Phòng Nhân Sự – Giám Đốc Nhân Sự (HRM-HRD Việt Nam)
3. Cộng đồng HR: HrShare – Cộng đồng Quản trị Nhân sự Việt Nam